De Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML) is meer dan een lijstje dat je moet afvinken om aan de regels te voldoen. Voor technische koplopers en strategische inkopers is de EML een kans om compliance te koppelen aan innovatie, positionering op het gebied van duurzaamheid en risicobeheersing.

Duurzaamheid was voorheen slechts een morele plicht, maar nu ook een wettelijke. Gelukkig biedt de EML houvast én richting om aan beide plichten te voldoen. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over de Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing. Te beginnen bij wat het inhoudt.

De Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing ofwel EML is opgesteld door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Het bevat per sector een overzicht van energiebesparende maatregelen die bedrijven verplicht moeten uitvoeren als ze aan een van deze criteria voldoen:

• Meer dan 50.000 kWh elektriciteit verbruiken
• Meer dan 25.000 m³ aardgas (equivalent) per jaar verbruiken.

• Economisch rendabel (binnen 5 jaar terugverdiend).
• Technisch uitvoerbaar.
• Specifiek benoemd (geen grijze gebieden).

Sinds 2023 geldt er daarom ook een rapportageplicht via het RVO-portaal. Bedrijven moeten actief aantonen dat ze maatregelen uitvoeren of onderbouwen waarom een maatregel (nog) niet mogelijk is.

- Wat voor effect heeft dat op technische professionals? Dit zijn twee mooie voorbeelden.

Wat betekent de EML voor een head of engineering?

Voor een head of engineering is de EML een goede filter om te gebruiken bij het maken van beslissingen. Het helpt kritistische vragen onderbouwd te beantwoorden zoals: is dit een hype of een trend? Zo helpt het om tot oplossingen te komen die zowel toekomstbestendig zijn qua design en efficiëntie, maar ook qua toekomstige regelgeving.

Wat betekent de EML voor een technisch inkoper?

In één woord biedt de EML: inkoopzekerheid. Contractuele geruststelling. Want door leveranciers te kiezen die EML-conforme producten leveren, verminder je op voorhand al juridische en operationele risico’s. Bovendien bouw je aan een leveranciersnetwerk dat je kan ondersteunen terwijl de regels rondom duurzaamheid steeds strenger worden.

Lees hier bijvoorbeeld meer over ventilatiecomponenten en de Europese ErP-richtlijn (Energy-related-Products-Directive) in 2026.

EML is dus duidelijk belangrijk, maar hoe zijn die maatregelen opgebouwd en welke rol speelt ventilatie daarin?

- Laten we eens kijken naar de maatregelstructuur van de EML en hoe dit engineers en projectontwikkelaars richting geeft in ontwerp en uitvoering.

Eén lijst? Nee. Er zijn meerdere routes naar verduurzaming.

De Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML) bestaat dus niet uit één generieke checklist. In werkelijkheid is het een verzameling van maatregelenlijsten (per sector), elke lijst is afgestemd op het energieverbruik en de installatietypes binnen een specifieke branche.

Voor technische ontwerpers en adviseurs betekent dit dus: maatwerk verplicht. De maatregelen die gelden voor een kantoorgebouw? Die zijn immers anders dan voor een distributiecentrum, ziekenhuis of sporthal.

Elke EML is opgebouwd uit:

• Sector (zoals utiliteit, industrie, mobiliteit)

• Maatregelcategorie (zoals ventilatie, verlichting, verwarming)

• Concreet omschreven maatregel

• Toepasbaarheidscriteria

• Terugverdientijd (wat in 5 jaar terugverdiend kan worden moet gebruikt worden)

Voorbeeldstructuur van de EML voor een utliteitsgebouw:

Sector: Utiliteitsbouw

Categorie: Ventilatie

Maatregel: Vervang AC-ventilatoren door energie-efficiënte EC-ventilatoren bij eind levensduur

Voorwaarde: Alleen bij installaties > 3.000 m³/u

Reden: Binnen 5 jaar terug te verdienen

Information obligation

Wees je er van bewust dat je elke 4 jaar moet rapporteren over de maatregelen die getroffen zijn. Goede administratie? Die loont dus.

Wat betekent de EML in de praktijk?

Voor engineers en projectontwikkelaars is de EML dé informatie die je nodig hebt. Waarom? Omdat je zo kan checken of de installatiekenmerken van het project overeenkomen met de criteria op de lijst. Komen die overeen? Dan weet je dat de maatregel daadwerkelijk verplicht is.

Technische interpretatie en systeemanalyse zijn nodig:

• Welke installaties zijn aanwezig?

• Vallen ze binnen de drempelwaarden van de EML?

• Wat is de terugverdientijd? (Minder dan 5 jaar?)

• Kunnen bestaande systemen slim worden aangepast? (retrofitting)

Door dit proces goed te doorlopen, kunnen energieadviezen en ontwerpen direct worden gekoppeld aan wettelijke eisen. Zo weet je zeker dat ze geaccepteerd worden bij de vierjaarlijkse rapportage.

- Hoe zit dat met de maatregelen rondom ventilatie. Wat staat daar precies in? Wat is verplicht? En hoe kun je als technisch specialist het verschil maken met slimme keuzes?

Soms is het makkelijk dan je denkt. Zo staat er bijvoorbeeld een regel in als "Pas een klokregeling toe op het ventilatiesysteem". Makkelijk te tacklen met EC technologie dus. Filters schoonhouden? Ook dat is een maatregel die met onderhoud goed te addresseren is.

De Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML) bevat onder de categorie Gebouwen de maatregelencategorie “Ruimteventilatie”, waarin maatregelen voor ventilatoren en het beperken van warmteverlies door ventilatie expliciet zijn opgenomen.

Belangrijke achtergrondinfo:

In de EML staan algemene, maar ook ventilatiemaatregelen die zich terugverdienen binnen 5 jaar of minder. Technische en economische randvoorwaarden: een maatregel geldt alleen indien de uitgangssituatie, gebruiksomstandigheden en investeringskosten voldoen aan de voorwaarden die door de EML worden gesteld.

-In het Excel bestand: "Erkende maatregelenlijst (EML) 2023 - berekeningen - versie 1.4" kun je meer details vinden per maatregel.

Meer over energiebesparing in bedrijfsgebouwen lees je hier.

Ventilatie betekent comfort, maar het is ook een energiepost om op te besparen

Ventilatie is voor gebouwen een vanzelfsprekend onderdeel van ieder ontwerp. Maar binnen de kaders van de Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML), wordt ventilatie niet alleen als comfortvoorziening gezien, maar als een energieverbruikende installatie. Dat betekent dus ook: besparingspotentieel!

Onder de categorie ‘Ruimteventilatie’ van de EML vallen maatregelen die gericht zijn op:

• Het verlagen van energieverbruik van ventilatoren

• Het beperken van warmteverlies door ventilatiesystemen

- Deze maatregelen zijn o.a. toepassing op utiliteitsbouw, kantoren, scholen, retail en zorginstellingen.

Wat met zekerheid geldt volgens de EML-structuur:

Maatregelen binnen de categorie ruimteventilatie zijn verplicht indien ze technisch toepasbaar zijn en een terugverdientijd van 5 jaar of minder hebben.

Deze maatregelen kunnen betrekking hebben op:

• Het vervangen van inefficiënte ventilatoren

• Het beperken van onnodige luchtverplaatsing

• Het reduceren van warmteverlies via ventilatiekanalen of luchtafvoer

Wat betekent dit voor de ontwerpfase?

Voor engineers en projectontwikkelaars betekent dit dat ventilatie-oplossingen vanaf de eerste ontwerpbeslissing moeten worden getoetst aan deze criteria:

• Wat is het huidige rendement of verbruik van het systeem?

• Zijn er alternatieven met aantoonbaar lager energieverbruik?

• Kunnen we warmteverlies reduceren zonder comfortverlies?

Neem je dit vroegtijdig mee? Dan voorkomt dat een boel correcties in een latere fase. Het versterkt bovendien de positie richting opdrachtgevers, die verplicht zijn tot rapportage.

Waar je vroeger op basis van ervaring of merkvoorkeur een ventilatiesysteem selecteerde, vraagt de EML om verantwoorde keuzes. Elke component, van ventilator tot de regeling ervan, moet bijdragen aan aantoonbare energiebesparing.

Wat betekent dat concreet?

• Systemen met onnodig hoge luchthoeveelheden (m3/h)? Een no-go.

• Te hoog vermogen (Watt)? No-go.

• Te brede luchtbehandelingskast of kanaal waardoor onnodige energie verbruikt wordt? No-go.

Ofwel: overdimensionering. Daar wil je rekening mee houden omdat het anders gegarandeerd tot lastige vragen bij rapportage leidt.

Let hier op: je moet zelfs kunnen motiveren waarom een bepaalde motor, regeling of opbouw de juiste keuze is, ook ten opzichte van het energieverbruik.

Engineer of onderbouwer?

Als engineer ben je niet alleen ontwerper, maar ook onderbouwer van de keuzes richting compliance. De EML dwingt je scherp te zijn op zaken zoals:

• Rendement

• Vermogen

• Regelbaarheid (geen AC-ventilatie, maar EC dus)

• Investeringskosten versus besparing

Doe je dat goed? Dan lever je een systeem af dat klopt, zowel op technisch als juridisch gebied.

Innovatieve ventilatie-oplossingen helpen je voldoen aan de EML, maar zorgen ook dat je een overtuigende businesscase, zonder vertraging of extra kosten.

Bewijsvoering is verplicht bij de Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML).

Het voldoen aan de EML is net gebaseerd op 'goede intentie', maar op harde verplichting met de nodige bewijslast. Als technische partij moet je daarom aantonen dat de gekozen oplossing voldoet aan een erkende maatregel of waarom niet.

Wat moet je vastleggen?

Dit zijn belangrijke zaken die je moet vastleggen in je administratie:

• Technische specificaties van componenten (rendement, vermogen, regeling)

• Situatie-analyse vooraf en na uitvoering

• Terugverdientijd-berekening of gebruik van EML-criteria

• Projectdocumentatie die herleidbaar is bij controle of rapportage

Wat is het gevolg als je dat niet doet?

Geen duidelijke onderbouwing? Dan kun jij of je opdrachtgever in de knel komen bij audits of inspecties.

Nu innovatief te werk gaan loont dubbel als het gaat om ventilatieoplossingen bij de EML volgen. De EML vraagt om energiebesparingen toepassen met een terugverdientijd ≤ 5 jaar. Moderne ventilatie-oplossingen? Die halen dat vaak met gemak, soms zelfs al in maanden of 1 a 2 jaar. Tegelijertijd verbeteren ze ook het comfort in het gebouw.

Voorbeelden van winstmakers

• EC-ventilatoren: lager stroomverbruik dan traditionele AC-motoren

• Warmteterugwinning (WTW): benut restwarmte en beperkt warmteverlies

• Vraaggestuurde ventilatie: draait alleen wanneer en waar nodig

Resultaat

Snel terugverdiend: vaak ruim binnen de 5 jaar

Betere rapportagepositie: eenvoudig aantoonbaar EML-conform

Hogere klantwaarde: lagere energierekening en duurzaam imago

Waarom de juiste partners kiezen belangrijk is? Simpel. De EML vraagt om technische én administratieve zorgvuldigheid. Leveranciers en adviseurs die ervaring hebben met EML-projecten, verkleinen de kans op fouten en versnellen de oplevering.

Wat levert zo'n partner op?

Snelheid. Want ze weten direct de juiste componenten en systemen te kiezen. Dat betekent ook minder faalkosten en geen vertragingen door verkeerde keuzes of afkeuringen. Ook het rapportagewerk is vaak beter ingericht omdat er al ervaring is opgebouwd met betrekking tot rapporteren. Zo voldoe je makkelijker aan de informatieplicht, dat scheelt een boel stress.

- Dit is alweer bijna het einde van het artikel. Laten we nog even vooruitblikken.

De regels? Die veranderen, maar de systemen blijven. De EML wordt periodiek herzien. De laatste versie op dit moment is de 1.4. Ook worden er nieuwe technologieën opgenomen, strengere efficiëntie-eisen gesteld en veranderende bouwvoorschriften gemaakt. Dat wat vandaag voldoet? Dat kan morgen al verouderd kan zijn. Zet daarom in op de toekomst.

Hoe doe je dat?

Dit zijn alvast wat handigheden om rekening mee te houden.

Ontwerp installaties modulair, houd er rekening mee dat ze later makkelijk aan te passen of uit te breiden zijn.

Houd bij het opzetten van data tracking rekening met de variabelen die gemeten worden voor de EML. Zo kan je goede 'bewijzen' leveren. Via monitoring kun je aantonen dat de systemen energie besparen. Zorg dat je kennis up-to-date is. Zoals je al las veranderen de regels continu. Blijf daarom op de hoogte van updates via de RVO en sectororganisaties.

Het voordeel van vooruitdenken

Als je systemen ontwerpt met flexibiliteit in gedachten, hoef je bij de volgende 'regelgeving update' niet opnieuw te beginnen, maar kan je slim meebewegen. Misschien met een retrofit, maar anders met een aanpassing of uitbouw. Hoe groter de flexibiliteit, hoe makkelijker je kunt omgaan met 'verrassingen' waardoor je concurrentiepositie sterker is.

Meer weten over energie besparen als bedrijf? Lees hier verder.

Deel dit artikel op: