De belangrijkste drie redenen om energie te besparen in een bedrijfspand zijn:

1. Stijgende energiekosten.
2. Verplichtingen en strenger wordende regel- en wetgeving.
3. Duurzamer en milieubewust willen ondernemen.

Sta je op het punt een pand te verkopen of verhuren? Of ben je in het bezit van een eigen kantoor? Dan is punt 2 waarschijnlijk het belangrijkst.

Gelden er voor je (industriële) bedrijfspand geen wettelijke verplichtingen? Dan zijn de stijgende energiekosten al reden genoeg om te verduurzamen. Deze investering verdien je gelukkig vaak binnen enkele jaren al terug.

Moet ik investeren in de energiezuinigheid van mijn pand als dit niet verplicht is?

Vanaf 1 januari 2023 is het voor kantoorpanden met een gebruiksoppervlakte van 100 m² of meer wettelijk verplicht om minimaal energielabel C te hebben. Deze verplichting is vastgelegd in het Bouwbesluit 2012 en geldt voor panden waarvan meer dan 50% van de oppervlakte een kantoorfunctie heeft. Er zijn enkele uitzonderingen, zoals monumentale panden, panden die binnen twee jaar gesloopt worden, of panden waarvan de terugverdientijd van de benodigde maatregelen meer dan tien jaar bedraagt.

Hoewel energielabel A nog niet wettelijk verplicht is, wordt er gestreefd naar een gemiddeld energielabel A voor alle gebouwen in 2030. Investeren in verduurzaming is daarom niet alleen wenselijk, maar ook toekomstgericht. Duurzame maatregelen kunnen leiden tot lagere energiekosten, een comfortabeler binnenklimaat en een hogere marktwaarde van het pand. Bovendien zijn er diverse subsidieregelingen beschikbaar, zoals de Energie-investeringsaftrek (EIA), die investeringen in energiezuinige maatregelen aantrekkelijker maken.

Kortom, het voldoen aan de huidige energielabelverplichtingen en het anticiperen op toekomstige eisen biedt zowel wettelijke zekerheid als financiële voordelen.

Tip om extra te besparen tijdens het verduurzamen

Plan het verduurzamen van een pand vooruit. Houdt rekening met lopende en komende subsidies voor bedrijfspanden. Bij het investeren in duurzame installaties en oplossingen kan op die manier veel geld bespaard worden. Een groene koploper zijn is dus zinvol. Later ben je wellicht verplicht deze installaties aan te schaffen, maar moet je het volledige bedrag betalen.

Onnodig hoge energiekosten worden meestal veroorzaakt door zaken zoals: slechte isolatie, oude installaties, inefficiënte verlichting en het ontbreken van duurzame oplossingen zoals zonnepanelen en sensoren.

Er zijn veel manieren om energie te besparen in een bedrijfspand. Daarom beginnen we bij algemene oplossing. De grootste winst? Die zit meestal in deze onderdelen: verlichting, verwarming, isolatie en het beter aansturen van installaties. Let op: elk pand is anders. Daarom zetten we de belangrijkste maatregelen op een rij, wat er te winnen valt en daaronder specifieke tips per type gebouw.

1. Slimmer verwarmen en koelen
2. Energiezuiniger ventileren
3. Implementeren van gebouwbeheersystemen
4. Opwekken van eigen energie
5. Isoleren en het dichten van kieren
6. Overstappen op LED met sensoren

1. Verwarming en koeling optimaliseren

Veel bedrijfsgebouwen verwarmen de werkomgeving met oude CV-ketels of luchtheaters. De energieregeling per ruimte? Ook die ontbreekt vaak nog. Door over te stappen op een HR-ketel of een (hybride) warmtepomp kun je de warmtevraag per ruimte regelen. Installaties? Die kun je buiten werktijd automatisch uitschakelen, ook daardoor bespaar je structureel. Daarnaast kan er gebruik gemaakt worden van warmteterugwinning uit ventilatielucht (WTW). Dit levert direct winst op.

Voor welke panden is investeren in verwarming een goede oplossing?

• Bedrijfspanden met oudere installaties; een CV ketel van 15+ jaar oud bijvoorbeeld.
• Bedrijfspanden zonder duurzame installaties zoals een warmtepomp/-batterij of gebouwbeheersysteem
• Kantoren en scholen die geen warmtepomp hebben, maar wel een koeling/airco.

Waar valt winst te behalen?

• Vervangen van oude installaties door nieuwe. Met name een oudere CV ketel vervangen met een HR ketel kan helpen wel 15-20% meer rendement te behalen.
• Overstappen van gas naar all-electric installaties. Met hybride oplossingen kan je tot 50% van het gasgebruik verminderen. Kies je voor all-electric? Dan kun je dit verminderen tot 100%!
• Maak gebruik van temperatuurzones en -regeling. Een quick-win tegen lage kosten om makkelijk 10% op stookkosten te besparen. Zijn er werknemers bijvoorbeeld niet aan het werk in bepaalde ruimtes voor langere tijd? Dan kan je de temperatuur (automatisch) lager zetten in die ruimte(s) om kosten te besparen.

De gemiddelde terugverdientijd voor een nieuwe ketel is minder dan 5 jaar, voor een warmtepomp 5-10 jaar.

Andere tips met betrekking tot verwarmen

• Installeren van een warmtepomp. Zo’n pomp haalt warmte uit de buitenlucht, ventilatielucht of bodem om het pand te verwarmen. Een warmtepomp kan met 1 kWh elektra ongeveer 3-4 kWh aan warmte leveren (COP 3-4).
• Bekijk of je in aanmerking komt voor een ISDE subsidie (dit is een subsidie voor warmtepompen, zonneboilers en kleinschalige windturbines).
• Minder goed geïsoleerd gebouw? Dan zijn hybride warmtepompen interessant. Een warmtepomp dekt de baseload, de ketel dekt de pieken en erg koude dagen.

2. Ventilatie met terugwinning

Goede ventilatie is een must voor de gezondheid van je medewerkers, maar het kan ook een “stille verbruiker” zijn. Gebruik daarom CO₂-gestuurde ventilatie of aanwezigheidsdetectie. Je hoeft immers alleen te ventileren waar en wanneer nodig. Het soort ventilatie om in te investeren verschilt per situatie én gebouw.

Voor welke panden is investeren in EC-ventilatie een goede oplossing

• Gebouwen met verouderde ventilatiesystemen (klassieke AC-motoren, klasse IE1/IE2).
• Bedrijfspanden met beperkt aantal WTW installaties.
• Gebouwen die niet elke ruimte constant in gebruik hebben.
• Uiteenlopend soort panden: Kantoren, scholen, zorginstellingen, magazijnen, fabrieken en keukens.

Waar valt winst te behalen?

Vervang oude AC wisselstroomventilatoren met slipverliezen door energiezuinige EC-ventilatoren. Deze werken gemiddeld 30% tot 60% energiezuiniger, zonder in te leveren op comfort of luchtkwaliteit. EC-ventilatoren hebben daarnaast een langere levensduur én ze dringen het warmteverlies terug, een win-win-win dus! Daarom is het ook aanbevolen in de RVO erkende maatregelenlijst (EML).

(Extra) WTW-units plaatsen. Een Warmte Terugwin systeem kan 60–90% van de warmte uit afgezogen lucht terugwinnen om de inkomende verse lucht op te warmen. Daardoor kunnen ventilatie-verliezen drastisch worden verlaagd.

Van standaard ventilatie naar vraaggestuurde ventilatie. Denk hierbij aan ventilatiesystemen die een klokregeling of sensoren hebben, waardoor op de automatische piloot meer bespaard wordt.

Terugverdientijd: bij constant gebruik van ventilatie over het algemeen minder dan 5 jaar.

Andere tips met betrekking tot ventileren

• Een bestaand gebouw in beheer? Dan kan er vaak een WTW-installatie worden bijgeplaatst op het bestaande ventilatiesysteem.
• Ook voor ventilatie komen bedrijven meestal in aanmerking voor een EIA subsidie.
• Vervang en reinig regelmatig luchtfilters. Filters die verstopt zijn zorgen voor een hogere energieverbruik.
• Handig om te weten: Energiebesparing via WTW telt mee voor de wettelijke energiebesparingsplicht!

Retrofit als slimme tussenoplossing

Heb je al bestaande installaties die nog niet aan vervanging toe zijn, maar wel veel energie slurpen? Dan is retrofit een slimme stap. Daarmee upgrade je onderdelen van installaties zoals ventilatie, zonder meteen alles te vervangen. Zo haal je meer rendement uit wat je al hebt en bespaar je kosten én energie.

Retrofit ventilatoren

Bij retrofit van ventilatiesystemen worden oude AC-motoren vervangen door moderne EC-ventilatoren. Die verbruiken minder stroom, gaan langer mee en zijn veel stiller in gebruik. Het voordeel? Je behoudt het bestaande systeem, maar dan met betere prestaties. Zeker in grote hallen, magazijnen of oudere kantoren kan dit flink wat schelen op de energierekening.

3. Gebouwbeheersysteem en monitoring

Met een gebouwbeheersysteem (GBS) of energiebeheersysteem (EBS) krijg je inzicht in het verbruik en kun je installaties automatisch optimaliseren. Dit wordt ook wel “domotica” genoemd.

Bij domotica kun je denken aan tijdgestuurde aansturing van installaties, afwijkingsdetectie of automatische uitschakeling bij inactiviteit. Hier zit dus een flink overlap met de eerdere onderdelen zoals verwarmingen, ventilatie en licht. Het kan ze stuk voor stuk een boost geven. Ook voor andere processen en systemen kan het helpen om energie te besparen. Denk aan computers en andere elektronische apparateen zoals de koffiezetter automatisch laten opstarten en afsluiten.

Dit soort automatiseringen voorkomen verspilling en maakt continu verbeteringen mogelijk.

Voor welke panden zijn gebouwbeheersystemen een goede oplossing?

• Voor bedrijfspanden waarin installaties nog handmatig aan- en uitgezet worden.
• Gebouwen waar processen en apparatuur nog niet vraag gestuurd aangestuurd worden.
• Bedrijfspanden met veel installaties, apparatuur en verlichting.
• Bedrijfspanden die momenteel nog geen zoneregeling of slimme thermostaat gebruiken.

Waar valt winst te behalen?

Door slimme gebouwbeheersystemen (domotica) te implementeren worden installaties alleen aangezet waar en wanneer nodig. Zo kan er op de automatische piloot wel 10–20% energie bespaard worden in een pand. Hoe groter het pand en hoe meer installaties? Hoe groter de winst!

Andere tips met betrekking tot domotica

• Gebruik een energiebeheersysteem (EBS) om te checken welke apparaten “sluipverbruik” hebben (onnodig energie verbruiken ’s nachts of overdag als ze niet gebruikt worden).
• Begin bij de basis: een slimme thermostaat en zoneregeling, alleen deze 2 kunnen al een groot verschil maken op de energierekening.
• Domotica helpt niet alleen energie te besparen, maar bijvoorbeeld ook bij oververhitting voorkomen. Het is dus ook slim om in te investeren vanwege veiligheidsredenen.

4. Zelf energie opwekken

Door zelf duurzame energie op te wekken en op te slaan kan er veel geld bespaard worden. Zonnepanelen? Die lenen zich perfect wanneer je beschikt over grote bedrijfsdaken!

Gevestigd op een industrieterrein? Dan kan een kleine windturbine helpen. Wat de beste keuze is? Dat is afhankelijk per situatie, maar zelf energie opwekken en opslaan kan je in elk scenario beschermen tegen stijgende tarieven.

Voor welke panden is zelf energie opwekken een goede oplossing?

• Panden met een hoog energieverbuik of grote warmwatertebehoefte.
• Grote gebouwen.

Waar valt winst te behalen?

Bij een grote warmtevraag kan een zonneboiler of bodemwarmtepomp uitkomst bieden. Goede voorbeeld hiervoor zijn bijvoorbeeld: sportfaciliteiten en grootkeukens.

Staat het pand op een groter (industrie) terrein? Dan kan zelfs windenergie een optie zijn. Let op: hoe makkelijk het is om een vergunning te verkrijgen verschilt per locatie.

Een groot gebouw? Dan kan een PV-systeem (zonepanelen) een goede oplossing zijn om het pand te voorzien van stroom (en terug te leveren aan het net).

De terugverdientijd voor de bovenstaande oplossingen is gemiddeld 5 tot 12 jaar.

Andere tips met betrekking tot duurzame energie

• Check of je in aanmerking komt voor regelingen zoals de MIA / VADIL, ISDE of EIA.
• Duurzame installaties kunnen flink helpen om te besparen op de energierekening, maar de initiële kosten zijn vaak hoger en terugverdientijd is langer.
• Er komen steeds meer “add-ons” beschikbaar voor duurzame installaties, waardoor investeren nog interessanter is. Denk bijvoorbeeld aan warmtebatterijen die het overschot aan zonne-energie kunnen opslaan.

5. Isolatie en kierdichting

Een groot deel van het warmteverlies in bedrijfsgebouwen ontstaat door slechte isolatie. Bij oudere panden kom je vaak enkel glas of niet geïsoleerde muren en daken tegen. De warmte die daardoor ontsnapt kost letterlijk veel energie. Investeer in dit geval in goede spouwmuurisolatie, dakisolatie en laat HR++ glas (isolerende glazen) zetten.

Vergeet hierbij ook de kierdichting niet. Want door de naden en kieren rond kozijnen en deuren ontsnapt ook veel warmte. Dit zijn relatief eenvoudige oplossingen die je direct helpen om te besparen.

Voor welke panden is isolatie een goede oplossing?

• Verouderde panden met slechte kierdichting en geen of slechte isolatie.
• Magazijnen en hallen met grote oppervlakken die niet geïsoleerd zijn.
• Kantoren die aan label C/A moeten voldoen halen.

Waar valt winst te behalen?

• Spouwmuurisolatie kan het gasverbruik voor verwarming met 10-20% verminderen.
• Een ongeïsoleerd dak isoleren voorkomt tot wel 30% van de warmte die ontsnapt.
Oplossingen: Spouwmuurisolatie, upgrade naar een hoge Rc-waarde dakisolatie (≥4-6 m²K/W).

Gemiddelde terugverdientijd: 3-5 jaar

Andere tips met betrekking tot isolatie

• Check welke isolatieoplossingen in aanmerking komen voor EIA-aftrek (subsidies)
• Met vloerisolatie is ook 5-10% te besparen op warmteverlies.
• Dubbelglas vervangen door HR++ glazen (Hoogrendementsbeglazing) vermindert het warmteverlies door ramen met 50–75%. De glazen zijn duurder per vierkante meter, de terugverdientijd is langer dan 10 jaar, maar zeker de moeite!
• Besteed aandacht aan luchtdichtheid. Zeker als je een pand hebt waar de deuren vaak openen of waar roldeuren gebruikt worden. Denk dan aan maatregelen zoals automatisch sluitende deuren, deuren in een overheaddeur, dock shelters bij laadperrons, tochtstrips en kierdichting.

6. LED-verlichting en lichtregeling

Een van de snelste manieren om te besparen is over te schakelen op LED-verlichting. Dit is vaak de snelst terugverdiende maatregel, zeker wanneer je het combineert met slimme lichtregeling, zoals bewegingssensoren, aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijke regeling. Zeker in magazijnen of parkeergarages, waar verlichting vaak onnodig aan staat, kan de besparing oplopen tot 90%.

Voor welke panden is investeren in LED-verlichting een goede oplossing?

• Alle bedrijven die hun gebouw(en) nog met HID of TL-lampen verlichten.
• Bedrijven die de verlichting nog niet aansturen met slimme sensoren.

Waar valt winst te behalen?

• Door van TL-buizen of HID- lampen over te stappen op LED-verlichting verbruik je tot 50-70% minder stroom voor dezelfde lichtopbrengst.
• Door te werken met slimme sensoren zoals daglichtsensoren of tijdschakelaars kan het verbruik tot 90% verminderen.
• LED-verlichting heeft een langere levensduur.

De terugverdien is vaak 1-3 jaar voor kantoren en nog korter bij lange branduren zoals magazijnen die 24/7 licht gebruiken.

Andere tips met betrekking tot verlichting

• Maak gebruik van lichtmanagement om nog meer te besparen. Dim bijvoorbeeld licht wanneer het niet nodig is. Volledig het licht uitschakelen wanneer het niet nodig is? Ook dat kan met behulp van (daglicht)sensoren.
• Lichtbesturingssystemen implementeren in bedrijfspanden? Vaak kan er gebruik gemaakt worden van de MIA (Milieu-investeringsaftrek) en Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil).

Daar zijn meerdere mogelijkheden voor. De eerste oplossing is investeren in een nieuw pand. Dit is een flinke stap, maar veel panden die sinds 2021 zijn gebouwd of verbouwd, moeten al voldoen aan strengere regel- en wetgeving met betrekking tot gebouwprestaties en energie-efficiëntie.

Kies je voor deze stap? Dan is het een kwestie van goed vergelijken wat het verbruik is per pand, aan welk energielabel het al voldoet en welke andere duurzame oplossingen er al toegepast worden.

Al aan het huren of in bezit van een eigen pand? Dan is de tweede oplossing: werken aan de verduurzaming van het huidige bedrijfspand. Dit is een goede optie als het vooruitzicht is nog lang te ondernemen op deze locatie.

Want slimmer omgaan met energie? Dat scheelt veel geld. Voor sommige organisaties is investeren in verduurzaming zelfs bittere noodzaak om te kunnen concurreren op prijs of te blijven bestaan.

Deel dit artikel op: